Verlies van derogatie vergroot het risico op fosfaattekort

Na het beëindigen van de derogatie is het risico groot dat veel bedrijven te maken krijgen met een fosfaattekort.

Dit blijkt uit een inventarisatie bij deelnemers aan het project Home Made Eiwit uit West-Nederland. Zij boeren hoofdzakelijk op veengrond.

Minder mest, minder mineralen

Al deze bedrijven maken nu gebruik van derogatie waardoor ze 250 kg stikstof per hectare aan dierlijke mest mogen uitrijden. Met de afschaffing van de derogatie wordt deze plaatsingsruimte 170 kg stikstof per hectare. Hierdoor moeten deze bedrijven gemiddeld 20 kuub per hectare extra mest afvoeren. Met deze mest verdwijnt er niet alleen stikstof van het bedrijf, maar ook organische stof en mineralen zoals kali en fosfaat.

Circa 25 kg minder fosfaat

In het groeizame jaar 2021 hadden twee bedrijven in de projectgroep een fosfaatoverschot en vijf een fosfaattekort, variërend van 5 tot ruim 30 kg per hectare. Dit betekent dat deze bedrijven 5 tot 30 kg meer fosfaat van het land haalden met de oogst van gewassen dan dat ze erop brachten met mest. Na afschaffen van de derogatie neemt het fosfaattekort toe met gemiddeld circa 25 kg per hectare, afhankelijk van de bedrijfsspecifieke verhouding tussen stikstof en fosfaat in de mest. Alle bedrijven komen in deze berekening fosfaat tekort.

Nieuwe balans

Hoe de nieuwe fosfaatbalans er voor deze bedrijven uit zal gaan zien is volgens de onderzoekers nog niet exact te berekenen. Als er minder fosfaat wordt bemest, zal ook de fosfaatopbrengst dalen. Zo zal er, afhankelijk van de bodemtoestand, bemesting en opbrengsten, een nieuwe fosfaatbalans ontstaan. Maar het risico op een negatieve fosfaatbalans is volgens hen wel erg groot.

Mest bewerken is oplossing

Met een hoge bodemvoorraad en een goede beschikbaarheid hoeft een negatieve fosfaatbalans goede gewasopbrengsten niet direct in de weg te staan. Daarnaast kan management helpen om de benutting van fosfaat te verhogen. Zo is de behoefte aan fosfaat uit dierlijke mest het grootst in het voorjaar, omdat de koude bodem dan nog weinig levert. Scheiden of bewerken van mest is een mogelijkheid om de verhouding tussen stikstof en fosfaat te sturen. Zo kan er meer fosfaat op het eigen bedrijf worden gehouden.