Einde aan derogatie in 2026, dit jaar geen wijzigingen

Vanaf 2026 verliest Nederland derogatie. Komende drie jaar wordt de afwijkende bemestingsnorm langzaam afgebouwd naar 170 kg stikstof uit dierlijke mest.

Voor dit jaar zijn er geen wijzigingen. Dat schrijft landbouwminister Staghouwer in een brief aan de Tweede Kamer.

Stemming op 15 september

Staghouwer schrijft de brief naar aanleiding van een concept-derogatiebeschikking die gedeeld is met de EU-lidstaten. Over de beschikking wordt 15 september gestemd. In het concept staat dat de huidige derogatie voor zandgebieden van 230 kg stikstof per hectare teruggaat naar 220 kg volgend jaar, 210 kg in 2024, 190 kg  in 2025 en uiteindelijk 170 kg in 2026. Dat is de norm die voor de meeste EU-landen wordt gehanteerd.

130 miljoen euro compensatie

Het goede nieuws is dat de derogatie dit jaar behouden blijft, maar het uiteindelijke verlies in 2026 is voor veel bedrijven een financiële strop. De extra mestafvoer zal voor veel kosten zorgen. Staghouwer schrijft dat hij voor die financiële schade bedrijven die in 2021 deelnamen aan derogatie financieel wil compenseren met in totaal 130 miljoen euro in drie jaar. Als er in dat jaar 16.500 bedrijven deelnamen aan derogatie, is dat 2600 euro per bedrijf per jaar. LTO Nederland becijferde deze zomer nog dat een verlies van derogatie een melkveebedrijf als snel 10.000 tot 20.000 euro per jaar zal kosten. Toeleverende bedrijven of loonwerkers komen niet in aanmerking voor een tegemoetkoming in de kosten.

Mestproductieplafonds worden bijgesteld

De aanvullende eisen zijn dat derogatie in bepaalde gebieden sneller zal verdwijnen. Regio’s waar de waterkwaliteit onvoldoende is worden aangemerkt als ‘verontreinigde gebieden’ en daar zullen aanvullende eisen worden gesteld zoals een verlaging van de stikstofgebruiksnormen in 2025. Ook zullen de mestproductieplafonds worden bijgesteld en wordt regelgeving over bufferstroken aangepast.

Geen duidelijkheid over groene kunstmest

In de brief meldt Staghouwer dat er nog altijd geen besluit is over kunstmestvervangers uit dierlijke mest. De Europese Commissie heeft aangegeven dat een besluit hierover geen onderdeel mocht zijn van het verzoek van derogatie.

De roep om de inzet van kunstmestvervangers uit dierlijke mest is er al jaren, maar wordt nu extra aangewakkerd door de extreem hoge kunstmestprijzen en het stijgende aanbod van verschillende dierlijke meststromen.