Boer weer centraal in nieuwe Europese landbouwstrategie

Aantrekkelijk, concurrerend, veerkrachtig, toekomstgericht en eerlijk: dat zijn de speerpunten van de nieuwe Europese Visie voor Landbouw en Voedsel voor 2040 die de Europese Commissie vandaag presenteerde. 

De visie bestaat uit vier prioriteitsgebieden: een aantrekkelijke sector, een concurrerende en veerkrachtige sector, een toekomstbestendige sector en eerlijke leef- en werkomstandigheden in plattelandsgebieden. Het moet de sector duurzamer maken en de landbouw helpen om een aantrekkelijke en lonende sector te blijven, zodat voldoende jongeren zich bij de landbouw aansluiten. ‘De routekaart die we vandaag presenteren, zet de weg uit om de vele druk aan te pakken waarmee EU-boeren worden geconfronteerd. Door onze diversiteit te respecteren met een op maat gemaakte aanpak en door overleg te plegen met alle betrokken partijen, zal het ons helpen om een aantrekkelijke landbouw- en voedingssector voor toekomstige generaties vorm te geven’, vertelde EU-landbouwcommissaris Christophe Hansen. 

Later dit jaar komt de commissie met een vereenvoudigingspakket voor landbouwwetgeving en een digitale strategie om de overgang naar een gemoderniseerde landbouw- en voedingssector mogelijk te maken. 

Eerlijke inkomens en gerichte steun

De commissie wil de landbouw aantrekkelijker maken voor jongeren door eerlijke inkomens, gerichte steun en ondersteuning bij innovatie en aanvullende, vrijwillige inkomstenbronnen, zoals koolstof- en natuurkredieten. Ze wil ervoor zorgen dat boeren niet gedwongen worden onder de kostprijs te verkopen. De commissie wil de transparantie over hoe kosten en marges gevormd worden verbeteren. Ook maakt ze een plan met Europese en landelijke of regionale maatregelen om het aantrekkelijker en makkelijker te maken voor jonge mensen om boer te worden.

Strengere regels voor importproducten

De Europese Commissie blijft zich inzetten voor voedselzekerheid en eerlijke handel, met bescherming van Europese boeren. Er komen strengere regels voor geïmporteerde producten, zodat EU-normen geen nadeel vormen. In 2025 onderzoekt de Commissie de impact van strengere regels op pesticiden en dierenwelzijn. Strikte voedselveiligheidscontroles blijven prioriteit en er komt extra aandacht voor de toekomst van de veehouderij.

Steun voor milieuvriendelijke praktijken

De Europese landbouw speelt volgens de commissie een belangrijke rol in de overgang naar een koolstofarme economie. Klimaatactie moet samengaan met voedselzekerheid. De commissie geeft steun voor milieuvriendelijke praktijken. Ook zal ze nieuwe pesticideverboden zorgvuldig afwegen en de toegang tot biopesticiden verbeteren. Er komt een vrijwillig ‘on-farm sustainability compass’ om boeren te helpen hun duurzaamheid te meten en verbeteren. Daarnaast wordt er een strategie ontwikkeld voor efficiënter watergebruik. 

Jaarlijks voedseldialoog en extra aandacht voor dierwelzijn

De commissie werkt ook aan een nieuw actieplan voor het platteland om dorpen leefbaar en verbonden te houden met het culturele- en natuurlijke erfgoed van de EU. Er komt een jaarlijks voedseldialoog met onder andere boeren, consumenten en bedrijven om voedselprijzen en innovatie te bespreken. Daarnaast krijgen voedselverspilling en dierwelzijn extra aandacht.

Eenvoudiger en gerichter GLB

Het toekomstig Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) moet eenvoudiger en gerichter worden met meer steun gericht op boeren die actief betrokken zijn bij voedselproductie, met een specifieke focus op jonge boeren en boeren in gebieden met natuurlijke beperkingen. Later dit jaar worden er meer details over het toekomstig GLB na 2027 gedeeld. 

LTO reageert positief

LTO reageert positief op de plannen van de Europese landbouwcommissaris, maar benadrukt dat veel wel van de uitwerking afhangt. Volgens LTO heeft de visie verschillende aanknopingspunten die het toekomstperspectief van Nederlandse boeren en tuinders kunnen verbeteren. ‘Tegelijkertijd zijn veel voorstellen niet concreet, dus veel hangt af van de uitwerking’, stelt voorzitter van LTO Ger Koopmans. ‘Voor boeren is Brussels beleid relevant, maar evenzo relevant is hoe dit doorwerkt in landelijk gebied. We kijken scherp naar mogelijkheden om Nederlands beleid haalbaar en realistisch aan te passen als daar vanuit Europa mogelijkheden voor zijn. Juist daarom zijn we verheugd met het feit dat eurocommissaris Christophe Hansen volgende maand op werkbezoek naar LTO komt’, meldt hij. 

Volgens Boerenbond een antwoord op de boerenprotesten

De landbouwvisie ziet er volgens Boerenbond-voorzitter Lode Ceyssens veelbelovend uit: ‘We zien deze visie echt als antwoord op onze vraag naar een Farmers deal, waar wij als landbouworganisatie voor pleitten na de boerenprotesten.' De organisatie hoopt dat er rekening gehouden wordt met de duurzame Europese landbouwer. Ceyssens: 'We vragen ook dat er verder wordt ingezet op een duurzame intensivering en op diversiteit aan bedrijfsmodellen waarbij ook rekening wordt gehouden met de vergrijzing van onze land- en tuinbouwers, zeker in de veeteeltsector. Er moet prioritair ingezet worden op een vlotte en rechtszekere regelgeving en vergunningverlening. Zodra die er is kunnen landbouwers ten volle de rol als voedselproducent, energieproducent, als innovator en leverancier van de bio-economie opnemen.’

Groene Kring hoopt op extra zorg voor jonge boeren

Justine Arkens, voorzitster van de jonge boerenorganisatie Groene Kring, is blij dat Hansen de land- en tuinbouwsector voor jonge boeren opnieuw aantrekkelijk wil maken. 'Vanuit Groene Kring kunnen wij deze visie alleen maar aanmoedigen. Groene Kring is al langer vragende partij voor een young farmers check waarbij beleid getoetst wordt aan de impact op jonge landbouwers. Op deze manier kunnen jonge boeren de rol van innovator opnemen die Hansen hen toebedeelt.'

Toch hoopt de jonge boerenorganisatie dat er aandacht is voor de Nederlandse -en Vlaamse context.: 'Ondanks de grote aandacht voor nationale en regionale verschillen, weinig aandacht gegeven aan de huidige problematieken van de Vlaamse jonge land- en tuinbouwer. De strenge Europese milieuwetgeving maakt het bijvoorbeeld lastig om vergunningen te verkrijgen. Zonder het aanpakken van de huidige problematieken op korte en middellange termijn, dreigen we nog steeds een generatie jonge boeren te verliezen.’