Met 208 minder veehouders 1,5 procent meer melk in België

Het aantal Belgische melkveehouders daalde in 2023 met 3,4 procent ten opzichte van 2022. Ondanks het verlies van die 208 melkveehouders groeide de Belgische melkplas met 1,5 procent.

Dat bleek uit cijfers van BCZ, de sectorfederatie van de Belgische zuivelindustrie, die gepubliceerd werden op de jaarvergadering.

De 5.884 Belgische melkveehouders produceerden in 2023 zo’n 4,4 miljard liter melk. De daling van het aantal melkveehouders is een jaarlijkse trend. Zo telde België in 2020 nog 6.613 melkleveraars. Daarna daalde het aantal melkveehouders elk jaar met gemiddeld 200 à 300 stuks.

Schrik om melktekort is aanwezig

De juridische onzekerheid voor de veehouders kwam tijdens de jaarvergadering ter sprake. Lien Callewaert, directeur van BCZ, gaf aan dat vanwege de onzekere toekomst van de melkveehouderij de schrik voor een melktekort bij zuivelverwerkers aanwezig is. ‘Maar kijk je puur naar de feiten en cijfers, dan is die schrik onnodig’, zo verwees Callewaert naar de 1,5 procent groei in de Belgische melkplas in 2023.

Het vermoeden van onrust bij zuivelverwerkers wil ze daarmee nuanceren. ‘Veel mensen zien de opkomst van Nederlandse zuivelorganisaties in België, zoals FrieslandCampina, Farmel en A-ware, als een soort “war for milk”. Deze organisaties komen de grens over, omdat ze in eigen land een tekort hebben aan melk.’ 

Dat is volgens Callewaert niet helemaal correct omdat ook in Nederland de melkplas in 2023 nog met 1 procent steeg ten opzichte van 2022. Daarnaast wil Callewaert ook geen nationaliteit toeschrijven aan sommige zuivelverwerkers. ‘De hoofdzetel kan dan wel in Nederland zitten, maar dan nog blijft een deel van de koemelk in België verwerkt worden.’ 

Zuivelindustrie gelooft in de toekomst

In 2023 werd er zo’n 190 miljoen euro in de Belgische zuivelindustrie geïnvesteerd. Dit geld werd niet per se ingezet om meer zuivel te verwerken, maar vooral om te verduurzamen. Denk daarbij aan een nieuwe verpakkingslijn. ‘Dit getuigt ervan dat de zuivelindustrie gelooft in de toekomst’, vertelt Callewaert. ‘Op vlak van duurzaamheid hebben we hier veel troeven.’ 

Callewaert verwees daarbij naar een stelling van de Food and Agriculture Organization (FAO). Volgens die organisatie moeten we de klimaat- en milieuproblematiek op wereldniveau bekijken. Voedsel moet geproduceerd worden op plaatsen waar dit het efficiëntst lukt. ‘Voor zuivel is België daarvoor erg geschikt’, aldus Callewaert.

Ierland verliest veel melk door wetgeving en weer

Ook de melkplas van Duitsland (+1,5 procent), Polen (+1,4 procent), Roemenië (+ 6,2 procent), de Baltische staten (+2,2 procent), Zweden (+1,9 procent) en Tsjechië (+1,6 procent) steeg in 2023. 

Frankrijk en Ierland daarentegen verloren in 2023 ten opzichte van 2022 achtereenvolgens zo’n 2,7 en 4,1 procent melk. Vermoedelijk komt dit door de slechte weersomstandigheden in het jaar 2023. Daarnaast verliest Ierland in 2026 zijn derogatie. Dat betekent dat veehouders maximaal 170 kg stikstof uit dierlijke mest per hectare uit mogen rijden in plaats van 250 kg. Callewaert vermoedt dat de Ierse melkplas hierdoor verder kan dalen. Dat zal weer kansen bieden op de Europese zuivelmarkt.