Heftige ibr-uitbraak treft melkveebedrijven in Noord-Nederland

De afgelopen weken zijn in korte tijd zeker zes melkveebedrijven in een kleine regio in Noord-Nederland getroffen door een uitbraak van ibr.

Het virus is waarschijnlijk verspreid door erfbetreders, meldt GD.

Ongekend heftige verschijnselen

‘Op een deel van de getroffen bedrijven verloopt de uitbraak ongewoon virulent’, meldt ibr-specialist Frederik Waldeck van GD. ‘Koeien tonen de kenmerkende ibr-verschijnselen, zoals neus- en/of ooguitvloeiing, snurken, koorts, verminderde eetlust en daling in melkproductie. Maar er gaan ook koeien dood.’

Concentratie in tijd en regio

Uitbraken van ibr komen vaker voor, maar de concentratie in tijd en regio maken, naast de virulentie, deze uitbraak opmerkelijk. Verspreid over het afgelopen jaar kregen in totaal twaalf ibr-vrije melkveebedrijven te maken met een positieve tankmelkuitslag, wat duidt op circulatie van het virus. ‘Maar de getroffen veehouders zagen vaak niet of nauwelijks verschijnselen bij hun dieren. Dat is bij deze uitbraak heel anders.’

Vaccinatie remt circulatie

‘Op de getroffen bedrijven zullen alle dieren inmiddels gevaccineerd zijn. Dit remt binnen enkele dagen de circulatie van virus en is daarmee een effectieve maatregel om de verspreiding in te dammen’, vertelt Waldeck. Het is volgens hem ook verstandig om buurt- en contactbedrijven te vaccineren. Dierenartspraktijken in de regio zijn hier nu ook mee bezig. Een verklaring voor de heftigheid van de huidige uitbraak heeft Waldeck niet. Een mutatie van het virus is volgens hem niet waarschijnlijk.

Waarschijnlijk verspreid door erfbetreders

Het ibr-virus verplaatst zich niet zelfstandig over grote afstand en vrijwel alle runderen staan nu op stal. Het is volgens Waldeck dan ook zeer waarschijnlijk dat erfbetreders het virus hebben verspreid. Hij roept hen dan ook op strikte hygiënemaatregelen te nemen. Ook benadrukt hij het belang van openheid over uitbraken. ‘Wij respecteren de privacy van veehouders en delen dan ook geen informatie over individuele bedrijven. Maar wij roepen veehouders wel op om zelf buurt- en contactbedrijven te informeren over een uitbraak. Deze kunnen dan maatregelen treffen om verdere verspreiding te voorkomen.’

Uitbraak niet onverwacht

De oorsprong van de uitbraak zal waarschijnlijk niet kunnen worden achterhaald. Waldeck wijst er echter op dat deze uitbraak niet als een verrassing komt. Ibr-uitbraken blijven volgens hem mogelijk zolang het virus in Nederland aanwezig blijft. Deelname aan een ibr-bestrijdingsprogramma is sinds 2018 onderdeel van de leveringsvoorwaarden van zuivelafnemers, maar nog altijd zijn er rundveebedrijven met een onbekende status. En op circa 18 procent van de melkveebedrijven wordt gevaccineerd, wat meestal betekent dat ook daar nog virus opnieuw kan circuleren.

Advies: geen bijeenkomsten en keuringen

GD adviseert veehouders in Noord-Nederland voorlopig niet bij elkaar te komen wanneer uiterste hygiënemaatregelen niet geborgd kunnen worden. Ook het organiseren van keuringen wordt ten strengste afgeraden. CRV heeft een aantal districtsledenbijeenkomsten in Noord-Nederland, die op melkveebedrijven plaats zouden vinden, geannuleerd. De dienstverlening (onder meer inseminatie, melkcontrole en inspectie) gaat wel door, met aangescherpte naleving van het hygiëneprotocol.

Meer informatie over de ibr-uitbraak is te vinden op de website van GD. Hier is ook een checklist voor preventie van ibr en een protocol voor een ibr-uitbraak te downloaden.