Wageningen Universiteit onderzoekt productie van melk zonder koe

In een vierjarig onderzoek richt Wageningen Universiteit zich op het produceren van melk zonder koe.

‘Traditioneel zijn we in het Westen echte bourgondiërs. Als je zulke mensen adviseert minder vlees en zuivel te eten, moet je ook voldoende alternatieven kunnen aanbieden’, legt onderzoekster Julia Keppler van Laboratorium van Levensmiddelenproceskunde van Wageningen Universiteit uit.

Drie productiemethoden

De productie melk zonder dat er een koe aan te pas komt, is complex en berust op het winnen van eiwitten. Keppler onderzoekt drie mogelijke productiemethoden. Bij de eerste methode wordt gebruikgemaakt van cellijnen die echte melk maken, net als cellen in koeienuiers. Daarnaast kunnen ook genetisch gemodificeerde bacteriën een bepaald melkeiwit produceren. Bij de derde onderzoekslijn worden bacteriële eiwitten, zonder genetische modificatie, gebruikt.

Maar echte koemelk bestaat niet alleen uit eiwitten, waardoor je dit product niet direct ‘melk’ kunt noemen. ‘Na het extraheren van deze eiwitten drogen we ze tot een poeder’, legt Keppler uit. ‘De toepassingsmogelijkheden van dit poeder zijn enorm, maar moeten nog geschetst worden. Zo zou de kaasindustrie het poeder mogelijk kunnen gebruiken voor de productie van vegan kaas.’

Nog lang geen realiteit

Praktijkrijp is de melk zonder koe voorlopig nog niet, schetst Keppler. ‘In een ideale wereld ligt er binnen tien jaar een dergelijk product op de markt tegen een schappelijke prijs voor de consument. Maar dat is slechts een voorspelling en nog lang geen realiteit’, waarschuwt ze.

In het laboratorium kunnen slechts kleine hoeveelheden van deze eiwitten worden geproduceerd. Met deze beperkte productiecapaciteit kan de industrie voorlopig niks. Om het economisch interessant te maken moet er gezocht worden naar een manier om het proces op te schalen. In plaats van enkele grammetjes moeten er tonnen geproduceerd worden om het product winstgevend en niet duur te maken. ‘We zijn er dus nog lang niet’.

Transitie naar plantaardig eiwit essentieel

De transitie van dierlijk naar plantaardig eiwit is volgens Keppler essentieel. De vraag naar eiwit stijgt door groei van de wereldbevolking en stijging van de levenskwaliteit, waardoor mensen meer vlees gaan eten. ‘Als we die gestegen eiwitvraag alleen met dierlijke eiwitten aanvullen, lijdt de planeet daaronder,’ beweert Keppler. ‘

Met melk die geproduceerd is zonder koeien, kan de ecologische voetafdruk van de zuivelsector verkleind worden, aldus Keppler. Ook de grotere bewustwording voor dierwelzijn speelt volgens haar een rol bij het zoeken naar alternatieven voor melk. ‘De gedachte van totale onafhankelijkheid van koeien en grond maakt het concept zo aantrekkelijk. Dat het vrij is van dierenleed, is natuurlijk ook mooi meegenomen,’ geeft de onderzoekster aan.

Consument meekrijgen

Goede communicatie naar de consument is volgens Keppler is het sleutelwoord. ‘Als mensen denken dat producten met melk die niet van een koe komt, ongezond is, kopen ze ze niet. Daarnaast is het ook belangrijk dat het alternatief weinig verschilt in geur, kleur en smaak van de dierlijke variant. We moeten de consument in ons verhaal meekrijgen, alleen zo is de eiwitshift haalbaar. Er staat nog veel huiswerk voor de boeg.’