Antoon Smits: ‘Het is nu echt oorlog in Oekraïne’

De afgelopen week is de situatie als gevolg van de oorlog op het melkveebedrijf van Antoon Smits in Oekraïne enigszins gestabiliseerd. 

De eerste dieren zijn geslacht in het eigen slachtlokaal, er wordt nog steeds melk en meel verdeeld onder de bevolking en er zijn plannen voor een alternatief bouwplan. ‘Voedsel produceren, dat is en blijft onze belangrijkste opdracht’, zo vertelt Smits die vanuit Nederland de bedrijfsontwikkelingen nauwgezet opvolgt. 

Experimenteren met maiszaad

Smits heeft ten zuiden van Kiev een melkveebedrijf met 1500 koeien en 5000 hectare. Het is een regio waar het nog relatief rustig is, al is de spanning van de oorlog bij het personeel en in het dorp voelbaar. Ondanks alles kunnen de koeien gevoerd en gemolken worden. ‘De koeien hebben nog maar weinig gemerkt van de hele situatie’, aldus Smits. ‘We hoeven voorlopig nog geen rantsoenen aan te passen vanwege tekorten.’

Wel komt Smits nog altijd 300 hectare maiszaad te kort. ‘Het is maar de vraag of we dat nog krijgen. Daarom experimenteren we nu met ons eigen gewonnen mais van vorig jaar. Normaal gesproken is dat niet geschikt om te zaaien, maar we kijken nu of het een optie is om straks – als het echt niet anders kan – alsnog te zaaien.’ Ook het bouwplan van het akkerbouwbedrijf wordt onder de loep genomen. ‘Normaal gesproken zaaien we onze bieten vroeg, maar nu gaan we ze pas zaaien wanneer de suikerfabriek ook start met zaaien. De fabriek moet wel mogelijkheden zien om in het najaar de oogst te kunnen verwerken.’

Oorlog zorgt voor kettingreactie

De voorbeelden van Smits geven aan dat er volop geanticipeerd wordt op de dagelijkse situatie. Lange termijnplannen maken is lastig. ‘Hoe langer de oorlog duurt, hoe groter de problemen worden. Vergelijk de situatie met een trekker met een filter dat vervangen moet worden. Je kan lang doorrijden, maar op een gegeven moment loopt ie vast.’ De oorlog zorgt volgens Smits voor een kettingreactie. ‘Er is weinig ruimte en weinig voorraad in de landbouw. De supply chain, de hele keten is op elkaar afgestemd. Als er straks onvoldoende brandstof is of onderdelen voor machines, kun je niet zaaien. Dan kan je ook niet oogsten of kunnen producten niet op transport.’ 

Oorlog treft voedselketen

Hij deelt daarmee de oproep van collegaboer Kees Huizinga die via diverse media heel scherp en duidelijk schetst dat de voedselzekerheid voor een grote groep mensen in gevaar is. ‘Kees komt rechtstreeks uit het oorlogsgebied, hij is in staat om heel goed uit te leggen wat er nu gaande is en wat de gevolgen op lange termijn zijn. De gevolgen van de oorlog treffen niet alleen Oekraïne en Rusland, maar raakt door de stagnerende voedselproductie ook de rest van Europa en de wereld. Het is geen oorlog van 2000 kilometer ver weg. De voedselproductie komt echt in gevaar als er niet snel een einde aan de oorlog komt.’