Vreemd bloed moet Belgisch witrood nieuw leven inblazen

Het eenmalig inbrengen van bloed van andere roodbonte rassen zou kunnen zorgen voor noodzakelijke verruiming van de genetische diversiteit in het bedreigde Belgisch witroodras. Met deze verruimingsactie kunnen ook nieuwe eigenschappen worden ingekruist. 

Dit voorstel werd gisteren besproken tijdens een ledenvergadering voor Belgisch witroodfokkers. 

Genetische diversiteit erg klein

‘De Belgisch witroodpopulatie is met een 500-tal koeien en een twintigtal veehouders eng’, vertelde Mario Willen – medewerker bij Coöperatie CRV – die het Belgisch witroodstamboek beheert.  ‘De genetische diversiteit onder de dieren is dus klein. Dit vergroot de kans op inteelt. Daarnaast missen veehouders in het ras een paar gewenste eigenschappen. De SDVR-werkgroep (Studie- en Documentatiecentrum voor de Vlaamse Rundveerassen) Belgisch witrood van CRV kreeg de vraag van veehouders of we hier iets aan konden doen’, legde hij uit.

Eenmalige kruising binnen bepaalde periode

Een verruimingsactie door eenmalige inbreng van ander bloed zou voor deze problemen een oplossing kunnen zijn. Volgens Willen gebeurt dit vandaag de dag ook al bij het Kempisch roodbont. Het idee is om vanaf 1 juli 2025 tot 1 maart 2029 een éénmalige kruising van het Belgisch witroodrund met een ander ras toe te staan. ‘Omdat het Belgisch witrood het statuut "uitstervend ras" heeft, is deze actie wettelijk legaal’, zei Dieder Vangindertael – beleidsadviseur bij het Departement Landbouw en Zeevisserij – als spreker op de vergadering. ‘De nakomelingen van deze kruising zullen premiegerechtigd zijn.’ Nadien worden deze F1-kruisingen, die dus voor vijftig procent uit Belgisch witrood bestaan, worden teruggekruist met het Belgisch witrode ras. 

Kruisen met gelijkaardige rassen

Tijdens de vergadering duidde Willen op het belang om het Belgisch witrood met een gelijkaardig ras te kruisen. Willen stelde een achttal goede kruisingsrassen voor het Belgisch witrood voor. Het gaat om shorthorn, ayrshire, Scandinavisch roodbont, het Normandische type, fleckvieh, montbéliarde, mrij en red-holstein. Hij hoopt dat elke veehouder voor zichzelf een paar rassen kiest dat het best op zijn veestapel past. ‘Het is de bedoeling dat jullie met de kruisingen elk een eigen weg opgaan, om dan nadien met z’n allen terug te kruisen naar het witrode ras’, gaf Willen tijdens de vergadering mee aan de veehouders. CRV zal instaan voor de verdeling van de spermarietjes.

Heterosiseffect 

Volgens Willen zullen de F1-koeien een flinke stap vooruitzetten. Dat heeft alles te maken met het heterosiseffect. ‘Kruisen met een vreemd ras voegt genen toe die je bij een raszuivere paring, dus Belgisch witrood x Belgisch witrood, niet hebt’, legde hij uit. ‘Het is bewezen dat honderd procent heterosisdieren, in dit geval de F1-nakomelingen, gegarandeerd meer melk zullen produceren en een betere levensduur zullen hebben. Met een kruising creëren we dus een positief effect. Een positief effect die we in de terugkruising met Belgisch witrood bij de F2-populatie opnieuw wat verliezen. Maar het genetisch niveau van de F2-populatie en de nakomelingen daarvan, zal sowieso hoger zijn dan het raszuivere Belgisch witrood’, benadrukte hij.

Hoornloosheidgen introduceren

Tijdens de vergadering hadden een paar veehouders bedenkingen bij de verruimingsactie. ‘Op voorhand zal je niet weten wat voor soort kalf eruit komt’, klonk het. En: ‘Het Belgisch witrood ras zal nooit meer hetzelfde zijn.’ Maar over het algemeen zijn de veehouders zich bewust dat deze kans een manier is om het ras naar een hoger niveau te tillen, zo zou bijvoorbeeld ook het gen voor hoornloosheid geïntroduceerd kunnen worden.