Koeien potentieel mengvat voor vogelgriepvirussen

Koeien hebben dezelfde receptoren voor griepvirussen als mensen en vogels. Daardoor kunnen runderen een potentieel mengvat zijn. Maar of dat daadwerkelijk het geval is, wordt nog onderzocht. 

Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Kopenhagen en het St. Jude Children’s Research Hospital in de VS. 

In uier veel receptoren van mens en eend gevonden

Uit het onderzoek bleek dat koeien zowel in de uier, de luchtwegen als de hersenen dezelfde receptoren voor griepvirussen hebben als mensen en vogels. In de uier vonden de onderzoekers receptoren die met die van de mens en eend vergelijkbaar zijn. In de luchtwegen van de koe kwamen voornamelijk dezelfde receptoren als bij de kip voor. 

Vogelgriepcellen hechten aan melkkliercellen

Griepvirussen veranderen en evolueren door stukken van hun erfelijk materiaal (RNA) uit te wisselen met andere griepvirussen. Dat kan alleen als één cel tegelijkertijd met twee verschillende griepvirussen geïnfecteerd raakt. Koeien zijn door de verschillende receptoren een potentieel mengvat voor vogelgriepvirussen. 

Onderzoek nodig naar hoe virus zich in cel gedraagt

‘Vogelgriepvirussen kunnen zich dus hechten aan de cellen van de melkklieren, maar of het virus zich daadwerkelijk vermeerdert in die cellen en de cellen infecteert is nog de vraag’, vertelt Wim van der Poel, hoogleraar Emerging and Zoonotic Viruses van Wageningen University & Research. 

‘Voor vermeerdering is namelijk een proces onder invloed van eiwitten en enzymen nodig. Is er geen vermeerdering, dan is het zeer onwaarschijnlijk dat het virus via de uier wordt uitgescheiden. Er is dus hechting van het virus aan de cel, maar dat wil nog niet zeggen dat dit tot meerdere varianten van het virus in de cel leidt’, vervolgt hij. Om te weten hoe het virus zich in de cel gedraagt, lopen er verschillende onderzoeken in de VS. 

Ook in Duitsland onderzoek naar verspreiding vogelgriep via uier 

Ook onderzoekers van het Duitse Friedrich Loeffler Instituut (FLI) starten binnenkort met een onderzoek naar de overdracht van het vogelgriepvirus bij melkkoeien via de uier, meldt de Duitse omroep Norddeutscher Rundfunk (NDR). De Duitse onderzoekers willen uitzoeken of en hoe het virus zich via de uier verspreidt. Daarvoor besmetten ze in samenwerking met virologen uit de VS en Canada vijf koeien met virusvarianten uit de Verenigde Staten. Ook vergelijken ze deze virusvarianten met de vogelgriepvirussen die in Europa aanwezig zijn. Twee niet-besmette koeien zijn de controlegroep.

Als blijkt dat er daadwerkelijk vermeerdering van het virus in de uier optreedt, de koe geïnfecteerd raakt en het virus uitscheidt, dan zijn volgens Van der Poel extra maatregelen nodig om besmetting te voorkomen. ‘Pluimvee en personen die in contact zijn geweest met pluimvee mogen dan niet in contact komen met koeien’, geeft hij aan. Besmetting via wilde vogels zou dan ook mogelijk zijn, bijvoorbeeld door een dode vogel of ontlasting van deze vogels in het koeienvoer. Van der Poel: ‘Maar deze vorm van besmetting is een theoretische redenatie. Er is nog geen hard bewijs voor.’

WUR maakt zich klaar voor testen van koeien en melk

Wageningen University & Research maakt tests klaar om runderen en melk te testen op het vogelgriepvirus. ‘Op dit moment is er in Nederland geen circulatie van vogelgriepvirussen en is het risico van vogelgriep bij rundvee in Nederland heel klein. Maar in het najaar circuleert vogelgriep vaak. Daarom maken we ons nu al klaar om runderen en de melk te kunnen testen op vogelgriepvirussen’, vertelt Van der Poel. 

Hij geeft aan dat het ook nog moet blijken of de Europese vogelgriepvirussen net zo infectieus zijn als de varianten in de VS. ‘Het gaat wel om hetzelfde subtype, maar het is zeker niet exact hetzelfde virus’, aldus Van der Poel.