FrieslandCampina: ‘Klimaatbewust inkopen zou moeten worden beloond’
De uitstoot van broeikasgassen per kg melk daalde in Nederland in de afgelopen dertig jaar met ongeveer 35 procent. Driekwart van de daling komt door verbetering op het melkveebedrijf zelf, een kwart kan worden toegeschreven aan aangekochte middelen.
Dit komt naar voren uit een grote studie die werd uitgevoerd door onderzoekers van FrieslandCampina in samenwerking met Wageningen Environmental Research, Schothorst Feed Research en adviesbureau Blonk Sustainability. Het zou volgens de onderzoekers goed zijn om de exacte bijdrage van aangekochte middelen op te nemen in de KringloopWijzer. Zo zouden veehouders worden gestimuleerd om bewust in te kopen.
Hulpbronnen: min 150 gram CO2-equivalenten
Voor de productie van melk maken veehouders onder andere gebruik van elektriciteit, kunstmest en aangekocht krachtvoer. Sinds 1990 daalde de koolstofvoetafdruk van deze aangekochte middelen aanzienlijk en dit had, zonder dat veehouders hier zelf invloed op hadden, ook invloed op de broeikasgasuitstoot per kg melk. ‘Ongeveer een kwart van de 35 procent daling in broeikasgasemissie over de afgelopen dertig jaar is toe te schrijven aan deze aangekochte middelen. Dit komt neer op 150 gram minder CO2-equivalenten per kg melk’, vertelde onderzoeker Lody Kuling van FrieslandCampina in een presentatie van de onderzoeksresultaten.
Kunstmestproductie minder belastend
Ongeveer 90 van de 150 gram CO2-reductie is toe te schrijven aan een daling van de uitstoot van broeikasgas bij de productie van kunstmest. Kostte de productie van stikstofkunstmest in Europa in 1990 nog circa 8,5 kg CO2-equivalenten per kg stikstof, in 2019 was dit gedaald tot circa 3 kg CO2-equivalenten per kg stikstof. ‘Europese wetgeving die kunstmestfabrikanten verplicht gassen af te vangen, is hiervoor de belangrijkste verklaring’, legde Kuling uit.
Aankoop krachtvoer veel invloed
Een tweede belangrijke invloedfactor op de koolstofvoetafdruk van melk is de broeikasgasuitstoot die gepaard gaat met productie en transport van aangekocht krachtvoer. Hiervan maakten de onderzoekers een zeer uitgebreide analyse waarbij ze rekening hielden met wijzigingen in de samenstelling van krachtvoer, ontwikkelingen in de teelt van grondstoffen en veranderingen in de herkomst van grondstoffen.
Minder broeikasgas voor granen
‘Uit deze analyse komen een aantal opvallende trends naar voren’, toonde Kuling. ‘De broeikasgasuitstoot van de productie van granen daalde tussen 1990 en 2020 bijvoorbeeld aanzienlijk, met name door een efficiëntere teelt’, legde hij uit. ‘Voor bietenpulp en citruspulp was deze daling veel minder groot omdat dit natte bijproducten zijn van de levensmiddelenproductie, waardoor slechts een beperkt deel van de broeikasgasuitstoot van de productie van bieten en citrusvruchten aan deze grondstoffen worden toegerekend. Ook draagt het transport van natte bijproducten relatief veel bij aan de broeikasgasuitstoot en hierin is minder vooruitgang geboekt.’
Lody Kuling, onderzoeker bij FrieslandCampina‘Als verschillen in koolstofvoetafdruk tussen hulpbronnen worden meegenomen in de KringloopWijzer, worden veehouders die bewust inkopen hiervoor beloond’
Ontbossing sterk negatief voor soja
De onderzoekers brachten per grondstof ook de invloed van veranderingen in landgebruik in beeld. ‘Het effect daarvan is met name groot voor soja. Uitbreiding van de teelt van deze grondstof gaat vaak gepaard met ontbossing in Zuid-Amerika, wat per saldo een groot negatief effect heeft op de broeikasgasuitstoot’, legde Kuling uit. Een omgekeerd effect is zichtbaar voor eiwitrijke grondstoffen als raap en erwten. ‘De teelt daarvan vindt voor het grootste deel plaats in Europa en hier wordt de laatste jaren geen natuur meer omgezet in landbouwgrond’, verklaarde de onderzoeker.
Invloed elektriciteit beperkt
Van de reductie van 150 gram CO2-equivalenten uit aangekochte middelen werd ongeveer tien procent gerealiseerd via de inkoop van stroom. Toch daalde de gemiddelde koolstofvoetafdruk van de elektriciteitsproductie in Nederland in dertig jaar met ongeveer een derde. ‘De invloed van elektriciteit op de koolstofvoetafdruk van melk is relatief beperkt’, legde Kuling uit.
Beloning voor bewuste veehouders
De onderzoeker pleitte in zijn presentatie voor het opnemen van de exacte broeikasgasemissie van hulpbronnen in de KringloopWijzer. ‘Deze studie maakt bijvoorbeeld duidelijk dat de grondstofkeuze grote invloed heeft op de koolstofvoetafdruk van mengvoer. Als deze verschillen worden meegenomen in de berekeningen van de broeikasgasemissie van melk in de KringloopWijzer, worden veehouders en mengvoerbedrijven die bewust inkopen hiervoor beloond’, stelde hij.
