Ook in Vlaanderen negatief advies over stikstofarme vloer

Het Wetenschappelijk Comité Luchtemissies Veehouderij (WeComV) adviseert om geen percentages ammoniakreductie toe te kennen aan afdichtkleppen in roostervloeren en volle vloeren met groeven of perforaties.
Dat schrijft het comité in een adviesrapport over de actualisatie van de Vlaamse PAS-lijst, de lijst met erkende stikstofreducerende technieken. Dit advies steunt op expertopinie, uitgaande van literatuuronderzoek, op basis van studies met ammoniakmetingen in de stalomgeving.
Kleppen blijven open of raken vol met mest
De onderzoekers stellen dat er praktische problemen zijn bij het in gebruik nemen van deze vloeren. Bij afdichtkleppen raken de kleppen na enige tijd dicht met mest of blijven ze open staan. Daarom adviseert het WeComV om in het generieke kader geen reductie toe te kennen aan afdichtkleppen in roostervloeren. ‘Dergelijke kleppen hebben een reducerend potentieel, maar zijn te sterk afhankelijk van de omstandigheden en het management om de gegarandeerde reducties voldoende systematisch te behalen. Ook de langetermijneffectiviteit van de kleppen is onvoldoende bewezen’, staat er in het rapport.
Verstopte groeven en perforaties
Hetzelfde geldt voor vloeren met perforaties en/of groeven voor een versnelde afvoer van urine. Volgens WeComV zijn de gangbare managementtechnieken niet robuust genoeg om te voorkomen dat deze vloeren verstopt raken met mest of urine. Dit zou de effectiviteit van de afvoer verminderen, waardoor ammoniakvorming en -vervluchtiging blijft doorgaan. Door de ophoging van organisch materiaal zou de ammoniakemissie zelfs groter kunnen zijn.
Bijkomend leidt het blijven staan van urine in de groeven of perforaties volgens het WeComV tot een hogere luchtvochtigheid in de stal. Dit verhoogt de volatiliteit van ammoniak. In vochtige omgeving kan ureum immers sneller omgezet worden in ammoniak, stelt het rapport. Hierdoor zouden de reductie-effecten minder effectief kunnen zijn dan verwacht. ‘De effectiviteit van de groeven en perforaties zal dan ook sterk variëren, afhankelijk van het management, de specifieke omstandigheden in de stal, zoals ventilatie, temperatuur, luchtstroom en de wijze van mestverwerking. In sommige stallen kunnen deze factoren de werking van de vloeren zelf negatief beïnvloeden’, staat in het rapport.
Na Nederland ook evaluatie in Vlaanderen
Deze onderzoeksresultaten zijn verassend. Zowel afdichtkleppen als vloeren met groeven en perforaties zijn opgenomen in de PAS-lijst, elk met een reductiepotentieel van 25 procent. De reductiepercentages van de PAS-lijst zijn echter gebaseerd op theoretische modelvoorspellingen.
In Nederland verscheen in 2023 een rapport dat aangaf dat er aanzienlijke verschillen zijn tussen het theoretisch potentieel van een vloersysteem en het effectieve reductiepotentieel in de praktijk. Op basis hiervan kreeg het WeComV de vraag van het administratieteam om ook de Vlaamse PAS-lijst te evalueren.
Verankering per decreet positief voor Vlaamse boeren
Beide vloeren en andere PAS-maatregelen met hun reductiepercentage zijn bij decreet verankerd in Vlaanderen. Dit decreet maakt duidelijk dat bestaande vergunningen met erkende technieken niet herroepen of aangepast mogen worden, zelfs niet als achteraf blijkt dat de cijfers te optimistisch waren. Dit is positief voor de landbouwers die al investeerden in stikstoftechnieken. Als een boer bijvoorbeeld investeerde in een vloer met 25 procent reductie, zoals vermeld op de PAS-lijst, dan blijft die waarde wettelijk gelden. Ook als later blijkt dat de vloer uit nieuw onderzoek slechts 5 procent reductie haalt.
Het WeComV heeft een adviesverlenende functie. De bevoegde overheidsdiensten, zoals het departement Landbouw en Visserij, VMM of het departement Omgeving, nemen dit advies mee in hun besluitvorming. Maar ze zijn niet verplicht het voorstel meteen of volledig over te nemen.