Discussie over Italiaanse studie naar klimaatimpact van de veehouderij

Een veel gedeelde Italiaanse studie die de berekening van de impact van de methaanuitstoot opnieuw onder de loep legt, zorgt voor de nodige discussie op sociale media. Het Italiaanse onderzoek gebruikt een andere rekenmethode, waardoor de impact van broeikasgassen vanuit de veehouderij flink kleiner lijkt.

Van 206 miljoen ton CO₂-equivalenten uit de Italiaanse veehouderij ging de uitstoot naar –49 miljoen ton CO₂-equivalenten, aldus de Italiaanse studie van milieu-onderzoeksinstituut ISPRA.

Het onderzoek wordt veel gedeeld op sociale media. Ook WUR-onderzoeker Theun Vellinga mengt zich daarop in de discussie. Vellinga, die vorig jaar een factsheet publiceerde met 10 vragen en antwoorden over methaan, legt uit of deze herberekening serieus genomen kan worden of niet.

Onder meer Alex Datema, melkveehouder en per 1 mei directeur Agri en Food bij Rabobank, deelde de Italiaanse studie op Twitter.

Verschillende afbraaksnelheden

De herberekening van het Italiaanse onderzoek verschilt met eerdere onderzoeken, omdat er aangenomen wordt  dat verschillende broeikasgassen ook verschillende afbraaksnelheden hebben in de atmosfeer. ‘Het klopt dat methaan korter in de atmosfeer is dan bijvoorbeeld CO₂. Na 60 jaar is een kilo CH₄ bijna helemaal verdwenen door chemische afbraak, bij CO₂ duurt dat 300 tot 1000 jaar’, legt Theun Vellinga uit.

Vellinga is onderzoeker bij Wageningen Livestock Research en houdt zich onder andere bezig met broeikasgasemissies. Het effect van broeikasgassen op de opwarming van de aarde verschilt dus. Daardoor wordt het moeilijker om de Global Warming Potential (GWP) te vergelijken, zo stelt hij.

Om de impact van gecombineerde broeikasgasemissies te kunnen vergelijken, bijvoorbeeld tussen veehouderij en industrie, wordt de GWP uitgedrukt in CO₂-equivalenten. Hierin wordt methaan omgerekend naar CO₂. Vaak wordt deze berekend over 20 of 100 jaar.

In een andere manier van rekenen, de GWP*-methode (die ook in de Italiaanse studie is gebruikt) wordt het verschil in afbraaksnelheid wel meegenomen. ‘De GWP* kijkt naar de verandering in uitstoot over een bepaalde periode. Als de uitstoot over deze periode afneemt, wordt de GWP* een negatief getal. Doordat methaan relatief kort in de atmosfeer is, neemt dus de totale methaanhoeveelheid af als de jaarlijkse uitstoot daalt’, verheldert Vellinga.

Rekenmodellen zijn nooit perfect

Met de GWP* komt de uitstoot van de veehouderij met verhoudingsgewijs veel methaan positief uit de verf. Maar volgens Vellinga blijft het een rekenmethode, net als de andere berekeningen. ‘Elke methode heeft voor- en nadelen. Het is nooit perfect. Wat aan GWP* nadelig is, is dat er minder aandacht wordt besteed aan de ongeveer 500 kiloton methaan die jaarlijks in Nederland de lucht in gaat, het focust op de verandering. Terwijl het uitstoten van zoveel methaan – los van het broeikaseffect – ook nadelige effecten heeft.’

Schadelijk ozon bij afbraak methaan

Methaan vormt bij de chemische afbraak namelijk ozon. ‘Ozon is een schadelijke stof voor de humane gezondheid, die ook flinke impact heeft op gewasopbrengst. In de afgelopen eeuw is de concentratie ozon in de atmosfeer verdubbeld en dat heeft gevolgen’, weet Vellinga.

Toch is de berekening van de GWP* wel handig om inzicht te krijgen. ‘Wat je wel uit de GWP* kunt opmaken, is dat het reduceren van methaanuitstoot zinvol is. De totale hoeveelheid methaan in de atmosfeer gaat dus naar beneden wanneer de methaanuitstoot omlaag gaat. Dat effect is bij CO₂ veel minder duidelijk, doordat het zo’n lange afbraaktijd heeft’, aldus Vellinga.

Reduceren heeft effect

De Italiaanse berekening is dus niet zozeer een bewijs dat de veehouderij kan helpen om klimaatverandering tegen te gaan, maar wel een cijfer dat aangeeft dat methaanuitstoot terugdringen effect heeft. Vandaar dat er ook veel aandacht is voor methaanreductie, daar is namelijk makkelijk ‘winst’ te behalen. ‘Maar dat wil uiteraard niet zeggen dat het reduceren van methaan uit de veehouderij een vrijbrief is voor andere sectoren om CO₂ te blijven uitstoten. Doordat CO₂ langer blijft hangen dan methaan, heeft CO₂ ook op lange termijn meer impact dan methaan’, vertelt Vellinga.