Huisvesting

Zomer en herfst warmen het snelst op in Nederland

Koeien tonen al tekenen van hittestress bij een temperatuur van 12 graden Celcius
Koeien tonen al tekenen van hittestress bij een temperatuur van 12 graden Celsius

Sinds 1907 is de gemiddelde jaartemperatuur in Nederland met 2,3 graden Celsius gestegen tot 11,7 graden Celsius. 

In België ligt de gemiddelde jaartemperatuur al 2,8 graden Celsius hoger dan voor de industriële revolutie, met een gemiddelde jaartemperatuur van 12,2 graden Celsius. Dat blijkt uit cijfers van het Nederlandse Compendium voor de Leefomgeving (CLO) en de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). 

In Nederland warmen de zomer en de herfst het snelst op, in Vlaanderen de lente en de winter. 

Figuur 1 – Zomer- en herfsttemperaturen in Nederland van 1908 tot 2022

Symptomen van hittestress al bij 12 graden

Onlangs is uit onderzoek van Josje Scheurwater van Universiteit Utrecht gebleken dat koeien hun gedrag al aanpassen bij een temperatuur van 12 graden. ‘Die temperatuur hebben we hier al heel lang’, geeft productmanager Johan Findhammer van Vostermans Ventilation aan. De cijfers van het CLO laten zien dat de Nederlandse zomers in 1907 al warmer waren dan 12 graden. Datzelfde geldt voor België. ‘De noodzaak om hittestress bij melkvee te voorkomen is dus niet per se het gevolg van de opwarming van de aarde’, stelt hij. 

Verminderde productie door hittestress vroeger geen zorg

Vroeger was een verminderde productie door hittestress geen echte zorg. Findhammer: ‘Toen hadden we koeien met een rollend jaargemiddelde van 2500 kilo melk, maar tegenwoordig zijn koeien topsporters. Van topsporters weten we dat ze bij het minste of geringste, al is het maar een kleine verkoudheid, al minder presteren. Dat geldt voor onze koeien ook, het gaat onmiddellijk ten koste van de productie.’

Leren van het buitenland

In andere delen in de wereld, zoals in Amerika en het Midden-Oosten, is het al veel langer warm en loopt het kwik veel hoger op dan bij ons. ‘In de Verenigde Staten heeft men al lang te maken met hittestress en zijn ze op dit gebied meer ervaren. Dat zie je in de systemen die worden gebruikt. In Nederland en Vlaanderen zie je vaak ventilatoren in stallen, terwijl ze in de VS de koeien zelfs al kletsnat maken’, weet Findhammer. 

In de special hittestress en huisvesting in het meinummer van Veeteelt lees je meer over de verschillende systemen die in het buitenland worden gebruikt om hittestress bij melkvee te beperken en de toepassingsmogelijkheden hiervan in Nederland en België.